Anksiyete, İngilizce bir kelimeden (anxiety) Türkçeye girmiştir. Bu kelimenin açıklaması da “olmakta olan veya gelecekte olabilecek bir şey hakkında rahatsız edici bir sinirlilik veya endişe hissi” diye geçer. Burada iki kavramı daha netleştirelim: kaygı ve endişe.

Kaygı “belirsiz, potansiyel olarak tehlikeli uyarana” karşı verilen yanıt iken, korku “somut bir tehlikeye” verilen yanıttır. Kaygı, stres yaratan durumlara verilen olağan bir tepkidir. Ancak uzun süreli ve yoğun kaygı hissediyorsanız ve bu durum günlük hayatınızı olumsuz etkiliyorsa kaygı bozukluğuna sahip olabilirsiniz.

Endişe ise “sonucu belli olmayan ancak olumsuz sonuçlanacağına inanılan gelecek olaylar” hakkındaki duyum olarak tanımlanabilir. Endişe duyan kişi genel olarak sinirli, rahatsız ve gergin olur. Endişe duygusu, yaşamda karşılaşılan, işini yitirme, bir ilişkinin bozulması, ciddi bir hastalık, büyük bir kaza ya da bir yakının ölümü gibi olayların sonucu olabilir. Böylesi durumlarda endişe duymak olağandır ve çoğu kez kısıtlı bir süre endişe duyarız.

Hem endişe hem de kaygı duygularının normalden fazla olduğu durumlar anksiyete bozukluğu ya da kaygı bozukluğuolarak adlandırılmıştır. Anksiyete bozukluğu, normal olmayan bir zihin halidir. Günlük hayatımızda ara sıra anksiyete yani endişe, kaygı yaşamak normal bir durumdur. Zaman zaman içinde bulunduğumuz olaylardan ötürü endişelenebilir ya da gelecek ile ilgili olası olaylar kurgulayıp bunlardan dolayı kaygı yaşayabiliriz. Günlük yaşamda endişe ve kaygı duymak her ne kadar normal olsa da, bir aşırılık mevcutsa o zaman burada bir anksiyete-kaygı bozukluğundan söz edebiliriz. Endişe ve kaygı dozunda olduğunda bizi harekete geçiren bir enerji oluştururken, fazla olduğunda artık yaşamınızın kalitesini hatta belki de sevdiklerinizin yaşamının kalitesini de düşürmeye başlayacaktır. Anksiyete bozukluğu olan kişilerde, yoğun, sürekli devam eden bir endişe, kaygı hali ve normal hayatta rastlanılan durumlara karşı bile korku vardır. Bazen de bu durum kendini yoğun kalp çarpıntısı ya da panik atak krizleriyle de kendini gösterebilir. Bu duyulan aşırı endişe, kaygı, panik durumu günlük aktiviteleri sekteye uğratabilir. Bu durumun zaman zaman kontrol edilmesi ve yönetilmesi zor olduğu gibi, geçmesi için de bir zaman öngörüsünde de bulunulamamaktadır. Bu halin belirtileri çocukluk, gençlik yıllarında başlayıp yetişkinliğe kadar devam edebilmektedir. Genelde yetişkinlik döneminin ardından azalma eğilimindedir fakat azalmayıp kişiler tarafından normal bir zihin haliymiş gibi algılanmakta, kişi herkesin böyle bir zihin halinde olduğu yanılgısına kapılmaktadır. Anksiyete bozuklukları farklı tiplerde olabilir. Her konuda ve sürekli bir zihin halinden bahsediyorsak genel anksiyete olarak adlandırılır. Anksiyete bozukluğu yaşamın bazı durumlarında da kendini gösterebilir örneğin sosyal anksiyete bozukluğu, ayrılık anksiyetesi, fobiler gibi. İçinde bulunduğunuz zihin hali, sizin ya da sevdiklerinizin hayatının kalitesini düşürüyorsa (ki bu da dolaylı olarak sizin hayat kalitenizi ve ilişkilerinizi etkiler) bu duruma bu konuda uzman kişilerle çözüm arayışına adım atmak hayatınızın kalitesini ve mutluluğunuzu arttıracaktır. Yukarıda da bahsettiğim gibi kaygılar, günlük yaşamda karşılaştığınız sorunlar ile baş edebilmeniz için sizi hazırlar, zihninizde düşündüğünüz olası sonuçlardan biri ile karşı karşıya kaldığınızda daha hızlı karar verebilmenize yardımcı olur. Kaygı beyninizin strese tepki vermesi ve sizi ileride yaşayabileceğiniz potansiyel tehlikeler konusunda uyarma şeklidir tabi ki normal dozunda olduğunda tabi ki. Sorun, kaygı bozukluğunu küçük yaşlardan beri yaşıyorsanız bunun normal bir oranda olduğunu sanmanız ile ortaya çıkmaktadır. Bu durum sizin onunla baş etmenizi engelleyen ilk engeldir. O nedenle farkındalık ilk adımdır.

Anksiyete bozukluğu ruh sağlığı sorunları arasında en yaygın olanlardan biridir ve her yaştan insanda görülebilir. Türkiye'de yaşam boyu görülme sıklığı %5-6 olarak biliniyor. Genel anksiyete bozukluğu tipi, çocuklukta veya genç yetişkinlikte ortaya çıkar ve genellikle yaş ilerledikçe hayata katılım fazlalaştıkça, hissedilen kaygı düzeyi artabilir. Anksiyetesi olan bir kişi, her zaman en kötü senaryoları düşünür ve bu düşünceler maalesef çoğunlukla kontrolü dahilinde gerçekleşmez. Sürekli olarak kaygı, endişe yaşayan bir kişinin sosyal hayatı, iş hayatı, özel yaşamı ve ilişkileri sekteye uğrayabilir, gündelik işlerdeki verimi azalabilir. Bu yüzden kaygı bozukluğu olan kişilerin hayat kalitesi oldukça düşmektedir.

Anksiyete bozuklukları aşırı korumacı tavırla büyütülmüş kişilerde, çevresinden hep olumsuz tepkiler alan ve bastırılmış, sindirilmiş kişilerde daha sık rastlanılmaktadır. İstatistiklere göre, anksiyete bozuklukları kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir. Çocukluk çağında yaşanılan olumsuzluklar, travmalar veya mutsuzluklar arttıkça anksiyete bozukluğu riski de artmaktadır. Bunun yanı sıra ailede ya da atalarda anksiyete bozukluğu öyküsü var ise bu da kişide genetik geçiş nedeniyle anksiyete bozukluğu yaşama riskini artırır.

Anksiyete bozukluğunun her biri ayrı bir belirtilere sahip alt türleri vardır: Yaygın (Genel) Anksiyete Bozukluğu, Obsesif- Kompulsif Bozukluk, Panik Bozukluk, Fobiler, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Sosyal Kaygı Bozukluğu. Yaygın- Genel Anksiyete Bozukluğu: Ortada bir neden olmadan duyulan aşırı endişe ve gerginlik hissiyatıdır. Eğer sürekli kaygı ve korkular sizi günlük aktivitelerden alıkoyuyorsa ya da sebepsizce kötü birşey olacağı hissi ile yaşıyorsanız yaygın anksiyete bozukluğunuz olabilir. Kişiler sebebini bilmeseler bile sürekli bir şekilde endişe ve kaygı yaşarlar. Genel anksiyete bozukluğu sürekli veya bazen dönem dönem kendini uykusuzluk, karın ağrısı, huzursuzluk ve yorgunluk şeklinde gösterebilir. Panik Atak ya da Panik Bozukluğu: Genellikle ani ve yoğun korku, beraberinde panik ataklarını meydana getirebilir. Bu esnada göğsünüzde ağrı hissedebilir, vücudunuzda ter boşalması yaşayabilir ya da kalp atışlarınızda hızlanma gözlemleyebilirsiniz. Bazen durum, sadece artan kalp atışı şeklinde bazen de boğulduğunuzu ya da kalp krizigeçirdiğinizi düşünmenize sebep olacak kadar ağır seyredebilir. Bir kez yaşandıktan sonra yanına başka bir nöbet yaşama korkusu da eklenir, bu durum da beklenmedik ve tekrarlayıcı hale gelmesi riskini arttırmaktır. Bazen Panik Bozukluğu sorununun yanına aynı zamanda agorafobi (panik durumunda kaçmanın ve yardım almanın zor olacağı yerlerde bulunma korkusu) de eşlik edebilir. Eğer agorafobiniz varsa panik bozukluğu daha görünür hale gelmiştir, büyük ihtimalle alışveriş merkezleri gibi halka açık alanlara gitmekten ya da uçak gibi dar yerlere girmekten kaçınıyorsunuzdur. Sosyal Anksiyete Bozukluğu: İlişkilerinizde eleştirilme, başkalarının sizin yaptıklarınızı yargılaması, söyledikleriniz ya da işleriniz ile alay edilme olasılıklarına karşı endişe, kaygı, stres duyma haline denir. Eğer diğerleri tarafından eksik, kusurlu, hatalı görüleceğiniz, olumsuz etiketleneceğiniz ya da toplum içinde küçük düşürüleceğiniz ile ilgili korkularınız varsa sosyal fobi olarak da bilinen sosyal anksiyete bozukluğunuz olabilir. Sosyal anksiyete bozukluğu “aşırı utangaçlık” olarak da düşünülebilir. Hisleriniz çok yoğun duruma geldiğinde, tüm sosyal olaylardan uzak durulur. Performans anksiyetesi (daha iyi bilinen adıyla “sahne korkusu”) sosyal fobinin en genel türüdür. Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) travmatik ve hayatı tehdit eden bir olayyaşadıktan sonra meydana gelen bir kaygı bozukluğudur. Travma sonrası stres bozukluğunun belirtileri, kontrolsüzce zihinde yaşanan olayın tekrar ve tekrar canlanması veya olay ile ilgili ya da olaya benzer kabuslar, olayı düşünmeyeaşırı odaklanma, dalıp gitme ve o esnada kolayca irkilme, diğer insanlarda uzaklaşma ve olayı hatırlatan benzer durumlardan uzak durmayı içerir. Obsesif- Kompulsif Bozukluk (OKB): Obsesif- Kompulsif Bozukluk, (halk dilinde takıntı rahatsızlığı olarak da bilinir) zihinde durdurması ya da kontrol etmesi çok zor hatta imkansız olan istenmeyen düşünce ve davranışlarla tanımlanabilir. Eğer bu durumdan mustaripseniz, evden çıkmadan defaten anahtarı kontrol etmek, dışarı çıktığınızda ocağı kapatmayı unuttuğunu sanmak ya da birilerini yaralamak gibi tekrar eden kaygılı düşüncelerle başınız derttedir. Bunun yanında tekrar ve tekrar ellerinizi yıkamak gibi kontrol edilemez zorlantılarla da başınız dertte olabilir. Fobiler: Fobi gerçekte küçük bir tehlikesi olan ya da tehlike arz etmeyen belirli bir nesneden, aktiviteden ya da durumdan aşırı derecede korkma halidir. Genel fobiler yılan ve örümcek gibi hayvanlardan korkmak, uçma korkusu ve yükseklik korkusu gibidir. Şiddetli fobi durumunda korktuğunuz şeylerden kaçınmak için aşırı önlemler alabilirsiniz. Maalesef ki, kaçınmak sadece korkuyu daha da güçlendirir. Örneğin kaygı bozukluğu kendini yükseklik korkusu şeklinde gösterebilir. Bu kişiler uçağa binmek ya da yüksek katlı evlerde oturmaktan dolayı endişe duyabilirler. Ayrılık Kaygısı Bozukluğu: Sevdiğiniz kişiler yanınızdan ayrıldığında çok kaygı duyuyor, başlarına bir şey geleceğinden endişe ediyor ve her an gözünüzün önünde olsunlar istiyorsanız ayrılık kaygısı problemi yaşıyor olabilirsiniz. Seçici Dilsizlik: Genellikle de çocuklarda rastlanan bir kaygı bozukluğu rahatsızlığıdır. Bu çocuklar ailesiyle konuşarak iletişim kurabilirken, toplum içinde konuşamamaktadırlar. Bu sosyal kaygıya seçici dilsizlik denmektedir.

Anksiyete bozukluğuna neden olan durumlar henüz tam anlamıyla açıklığa kavuşturulamamıştır ancak bazı faktörlerin bir araya gelerek anksiyete gelişmesinde etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir: Genetik Faktörler: Ailesinde anksiyete bozukluğu olan kişilerde bu sorunun görülme ihtimali daha yüksektir. Dolayısıyla genetik sebeplerden kaynaklı anksiyete bozuklukları ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden aileniz ya da atalarınız arasında bu rahatsızlığa sahip olan varsa risk altındasınız demektir. Beyin Kimyası: Bazı çalışmalar anksiyete bozukluğu gelişmesinde, beyinde korku, kaygı ve endişe duygularını kontrol eden kimyasal bağlantılardaki sorunların bu rahatsızlıkta etkili olduğunu göstermiştir. Çevresel Stres: Hayatta karşılaşılan stresli olaylar da anksiyete bozukluğu oluşmasında etkili olabilir. Özellikle çocukluk döneminde fiziksel veya duygusal strese maruz kalmak, taciz edilmek, aile tarafından ihmal edilmek, bir yakınını kaybetmek gibi olaylar anksiyete bozukluğuna yol açabilir. Bağımlılıklar: Bazı durumda kişiler, anksiyete bozukluğuna bağlı gelişen sorunlarla baş etmek için uyuşturucu madde ve alkol kullanımına başvurabilir. Bu maddelerin aşırı kullanımı veya yoksunluğu da anksiyete bozukluğuna neden olup var olan durumu daha da kötü hale getirecektir. Hastalıklar: Kalp, akciğer, tiroit hastalıkları anksiyet bozukluğu benzeri belirtilere yol açabilir ya da var olan anksiyete bozukluğu semptomlarını daha da kötüleştirebilir. Kullanmış olduğunuz bazı ilaçların bir yan etkisi de kaygı bozukluğu olabilir. Ayrıca depresyonda olmak da anksiyete riskinizi artırır.

Anksiyete bozukluğu belirtileri kişilere göre değişiklik gösterebilir. Bazen sadece midenizde kelebekler uçuşuyor gibi hissetmeniz ya da yoğun kas ağrıları yaşamanız da anksiyete bozukluğunu deneyimleme şekliniz olabilir. Kişiler genel olarak endişeli, kaygılı ve korku dolu hissedebilir veya sadece belirli bir yerle ya da durumla ilgili olarak sürekli kaygı duyabilir. Anksiyete bozukluğu yaşayanlar genellikle beden ile zihin arasındaki kontrolü kaybetmiş gibi hissederler, kabuslar görüyor ve panik ataklar yaşıyor olabilirler. Yaygın anksiyete bozukluğu belirtilerinin bazıları şunlardır: Uyku problemleri, uykuya dalmakta zorluk, dinlenememiş hissetmek Odaklanma ve konsantrasyon problemleri Kaygı yaratan durumdan kaçınma hali Kendini gergin, huzursuz, panik halinde hissetmek Kötü bir şey olacakmış gibi endişeli hal Olaylar karşısında en kötü senaryoyu düşünmek ve bu senaryoya göre plan yapmak İşleri olağan akışına bırakamamak, rahatlayamamak Yanlış bir seçim yapma korkusuyla kararsızlık yaşamak ya da karar vermemeyi seçmek Bir olayı kenara koyarak başka bir olaya geçememek Olaylar karşısında sürekli ve aşırı bir şekilde endişe ve bunalmışlık hissi Günlük rutin olayları dahi kaygı verici olarak algılamak Belirsizlik durumunu ya da plan değişikliklerini idare edememek Takıntılı düşünceler Anksiyete bozukluğu fiziksel belirtileri de bulunan bir durumdur. Çoğu insanda yoğun ve sürekli kaygı kontrol edilmesi güç bedensel belirtilere de sebep olur. Anksiyete bozukluğunun fiziksel belirtileri şunlardır, kişiler bazen bir tanesini bazen de hepsini birden yaşıyor olabilirler : Kalp ritminde artış Hızlı nefes alıp vermek Yorgunluk Aşırı terlemek Titreme Kas ağrıları Mideyle ilgili sorunlar Uykuya dalmada zorluk Gerginlik Mide bulantısı Hazımsızlık sorunları İshal Huzursuzluk Nefes darlığı Ağız kuruluğu Sayılan belirtiler pek çok kişinin günlük hayatta zaman zaman karşılaştığı durumlardır. Ancak bu belirtilerin ortada geçerli bir sebep yokken devam etmesi anksiyete bozukluğunu düşündürür. Çocuklarda ve ergenlerde de yetişkinlerdekine benzer belirtiler görülür. Bu sorunların yanı sıra çocuklarda okul performansı, spor aktivitelerindeki başarı, yakınlarının güvenliği, dakiklik, deprem, savaş, kıyamet gibi yıkıcı olaylar konusunda anksiyete bozukluğu oluşabilir.

Belirtilerin varlığından eminseniz, bir psikiyatriste ya da bir psikoloğa gidebilirsiniz. Bu uzmanlar, sizin anksiyete bozukluğunuz olup olmadığını anlamak için çeşitli sorular sorabilir, belli araçlar kullanabilir ya da bazı testler uygulayabilir. Değerlendirme aşamasında semptomlarınızın ne kadar süredir var olduğu ve ne kadar yoğun olduğunu açık bir şekilde belirtmeniz önemlidir. Kaygı ve endişe seviyenizin günlük hayattan keyif almanızı engelleyecek düzeyde olup olmadığını doktorlara bildirmeniz teşhis için oldukça önemlidir.

Anksiyete bozukluğunun belirtilerini azaltmak ve rahatsızlığı yönetmek için birçok tedavi alternatifi mevcuttur. Hangi tedavi yöntemine daha iyi cevap vereceğiniz, deneme-yanılma yoluyla ya da kişisel tercihinize göre belirleyebilirsiniz. Psikoterapi: Psikolojik danışmanlık ya da konuşma terapisi olarak bilinen bu yöntem, kaygı semptomlarınızı azaltmak için bir terapistle beraber uzun soluklu bir süreci geçirmeyi içerir. Bilişsel Davranışçı Terapi: Bu psikoterapi türü sizde endişe ve kaygı yaratan düşünceleri ve davranışları nasıl olumluya dönüştüreceğiniz kısmında size kılavuz olur. Korku ve kaygı meydana getiren durumlara karşı endişe duymadan yaklaşmanın ve bunları yönetmenin yollarını öğreneceğiniz bir tedavi yöntemidir. İlaç Tedavisi: Psikiyatristiniz anksiyete bozukluğu semptomlarını hafifletmek için çeşitli antidepresanlar, ilaçlar, yatıştırıcılar verebilir. İlaçların asıl amacı kısa süreli rahatlamadır, uzun süreli kullanılması amaçlanmamaktadır. Profesyonel Koçluk: Profesyonel koçluk ile anksiyete bozukluğuna destek süreci, sizi bulunduğunuz andaki durumlarla baş etmenize ve daha iyi bir geleceğe adım atmanıza destek olmaktadır. Profesyonel koç ile ister yukarıdaki tedavileriniz ile paralel olarak ya da bu tedavilere alternatif olarak çalışabilirsiniz. Farklı anksiyete bozukluğu türlerine sahip danışanlarım sadece 4 seanslık program ile müthiş etkiler sağladık. ThetaHealing Danışmanlığı: Theta Healing bir bilinçaltı değişim yöntemi olarak adlandırılabilir. Bu konudaki uzmanlığım ile danışanlarımın geçmiş travmalarını çözerek, olumsuz bilinçaltı blokajlarını tespit edip onlar için hayatı daha iyi hale getiren olumlu düşünce kalıplarını aktive ediyoruz. Bu şekilde panik atak bozukluğu gibi çeşitli anksiyete bozukluğu sorunlarında önemli etkiler yarattık. Healy Programı: Healy cihazı kişilerin frekanslarını yükselten, kuantum fiziği ve uzay teknolojisi kullanan özel bir biofrekans cihazıdır. Kişilerin durum analizlerini detaylı bir şekilde çıkartıp kişiye özel frekans gönderim programı yaparak çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Kişiler ilk uygulamada bile olumlu etkilerini yaşamaktadırlar.

Profesyonel koçluk, Theta Healing ve Healy uzmanlıklarım ile size yardımcı olabilirim. İletişime Geç